Biuro Edukacji Historycznej - Muzeum Policji
Komendy Głównej Policji

Z okazji 20. rocznicy otwarcia Polskiego Cmentarza Wojennego w Miednoje dzisiaj w Komendzie Głównej Policji odbyły się uroczystości upamiętniające zamordowanych z rozkazu Stalina ok. 5 tysięcy policjantów. W tych szczególnych uroczystościach uczestniczył Komendant Główny Policji gen. insp. Jarosław Szymczyk, podsekretarz stanu w MSWiA Bartosz Grodecki oraz przedstawiciele służb mundurowych, a także delegacje Stowarzyszeń „Rodzina Policyjna 1939 r.“, przedstawiciele Federacji Rodzin Katyńskich, Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych, organów administracji rządowej oraz rodzin poległych funkcjonariuszy.

Była komendant Policji Państwowej Stanisława Paleolog nie złożyła wniosku o rehabilitację. Z obawy przed represjami Urzędu Bezpieczeństwa w dniu 10 sierpnia 1946 roku, mając fałszywe dokumenty wyjechała do Włoch. Tam dotarła do 2. Korpusu Polskiego, a następnie emigrowała do Wielkiej Brytanii. Od 11 października 1955 roku była ministrem w pierwszym rządzie Antoniego Pająka. Stanisława Paleolog została odznaczona Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, za zasługi w długoletniej służbie państwowej. Ostatnie lata życia spędziła w szpitalu, gdzie przebywała sparaliżowana po wylewie krwi do mózgu. Zmarła w Wielkiej Brytanii w dniu 3 grudnia 1968 roku.

Polski Cmentarz Wojenny w Miednoje położony jest w odległości około 30 km od Tweru (dawny Kalinin), w miejscu, gdzie w roku 1991 na obszarze o powierzchni 1,7 ha odkryto 25 zbiorowych mogił, w których spoczęły szczątki ponad 6.300 jeńców obozu specjalnego NKWD w Ostaszkowie. Wśród ofiar, które po 17 września 1939 roku znalazły się w sowieckiej niewoli byli głównie funkcjonariusze Policji Państwowej i Policji Województwa Śląskiego, Straży Granicznej i Straży Więziennej, żołnierze i oficerowie Korpusu Ochrony Pogranicza i innych wojskowych formacji oraz pracownicy wymiaru sprawiedliwości i administracji państwowej II Rzeczypospolitej.

Po wybuchu Powstania Warszawskiego w dniu 1 sierpnia 1944 roku zgodnie z zarządzeniem władz konspiracyjnych, była komendant rozlokowała oddziały kobiece w fabrykach i zgłosiła się do Grupy „Chrobry II”, gdzie została kierowniczką kontrwywiadu. Następnie pracowała przy powstańczej produkcji zbrojeniowej, zajmując się obróbką granatów. Wśród kobiet walczących w powstaniu z okupantem dużym wsparciem były warszawskie policjantki. Stanisława Paleolog w swojej książce Policja kobieca w Polsce 1925-1939 wspominała st. sierżant Wandę Rutkowską, która „podczas niemieckiej okupacji Warszawy działała w Armii Podziemnej, ramię w ramię z niektórymi bywalcami aresztu dziecięcego”.

Dzisiaj pierwszy dzień września. 81 lat temu hitlerowskie Niemcy napaścią na Polskę rozpoczęły konflikt, który dwa dni później przerodził się w II Wojnę Światową. Polska będąc pierwszą ofiarą nazistowskiej armii broniła się dłużej niż wszyscy przewidywali, a podczas wojny obronnej 1939 roku nie tylko żołnierze Wojska Polskiego, ale też funkcjonariusze Policji Państwowej, okazali ogromny hart ducha i niezłomność w obronie swojej ojczyzny.

Wojenne losy wielu funkcjonariuszek policji kobiecej łączyła przynależność do różnych organizacji konspiracyjnych. Duża liczba policjantek zginęła podczas okupacji niemieckiej i sowieckiej, niektóre były aresztowane przez NKWD lub pod groźbą kary śmierci zostały zwerbowane w Generalnym Gubernatorstwie do „granatowej” policji. Inne po zakończeniu wojny z obawy przed represjami wyjechały z kraju. Grupa funkcjonariuszek Policji Państwowej, która swoją honorową postawą dochowała wierności ojczyźnie, zapisała piękną kartę w historii Rzeczypospolitej Polskiej.

System policyjny II Rzeczypospolitej ukształtowany został w latach 1919-1923 i obejmował dwa zorganizowane na wzór wojskowy organy: Policję Państwową obejmującą swym zasięgiem cały kraj i Policję Województwa Śląskiego. Oba organy porządkowe były identycznie zorganizowane i umundurowane.

W ramach obchodów 100. rocznicy „Cudu nad Wisłą” w Kuligowie 29 sierpnia odbyły się uroczystości upamiętniające Bitwę Warszawską 1920 roku, pod honorowym patronatem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji Mariusza Kamińskiego. W tym roku uroczystości miały nieco inny charakter z uwagi na sytuację epidemiczną w Polsce.

Zakończyliśmy cykl artykułów poświęconych udziałowi policji w wojnie polsko-sowieckiej w roku 1920 opisem dziejów bohaterskiego szwadronu policyjnego. Cyklem tym nie wyczerpaliśmy całokształtu materiałów historycznych, będących w naszym posiadaniu, nie wspominaliśmy nic bowiem o walkach policji w obronie Płocka i Zamościa, o walkach policji ostrołęckiej, rypińskiej, sierpeckiej itd. Opisowi bojów policji w Małopolsce Wschodniej poświęciliśmy tylko jeden, pobieżny zresztą, artykuł, o działaniach zaś wojennych policji pomorskiej zamilczeliśmy zupełnie.