Widowisko historyczne „Bitwy pod Tomaszowem Lubelskim 1939-1945
W dniu 16 września w Dąbrowie Tomaszowskiej koło Tomaszowa Lubelskiego odbyła się dziesiąta edycja widowiska historycznego przedstawiającego między innymi historię heroicznych walk toczonych przez oddziały Wojska Polskiego, Policji Państwowej i Policji Województwa Śląskiego pod Tomaszowem Lubelskim we wrześniu 1939 r. W tym roku widowisko obejrzało kilka tysięcy widzów, którzy przez ponad dwie godziny mogli wczuć się w dramatyzm tamtych wrześniowych dni.
Uroczystości objął Patronatem Narodowym Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda
w Stulecie Odzyskania Niepodległości. W skład Komitetu Honorowego weszli: Ks. Bp. dr Józef Guzdek - Biskup Polowy Wojska Polskiego, Jan Józef Kasprzyk - Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych oraz Gen. insp. dr Jarosław Szymczyk - Komendant Główny Policji.
Wśród zaproszonych gości byli: płk Mirosław Demediuk reprezentujący szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Ministra Jana Józefa Kasprzyka, ks .kan. płk. mgr Bogusław Romankiewicz reprezentujący bp gen. bryg. dr Józefa Guzdka Biskupa Polowego Wojska Polskiego, nadkom. Krzysztof Musielak Dyrektor Biura Historii i Tradycji Policji reprezentujący Komendanta Głównego Policji gen. insp. dr Jarosława Szymczyka, ksiądz bp dr hab. Mariusz Leszczyński Biskup pomocniczy, poseł na Sejm RP Tomasz Zieliński, płk Tadeusz Nastarowicz dowódca 2 Lubelskiej Brygady Obrony Terytorialnej im. Hieronima Dekutowskiego ps. „Zapora”, insp. Robert Szewc Komendant Wojewódzki Policji w Lublinie, mł insp. Artur Deryło Komendant Powiatowy Policji w Tomaszowie Lubelskim, mł. bryg. Andrzej Mandziuk Komendant Powiatowy Państwowej Straży Pożarnej.
Widowisko Historyczne „Ocalić od Zapomnienia” było bez wątpienia największym przedsięwzięciem historyczno – patriotycznym w regionie. Na łąkach Stadniny Koni „Pod Lasem” w Dąbrowie Tomaszowskiej rekonstruktorzy przedstawili wcześniej znane tylko nielicznym historykom epizody z działań zbrojnych drugiej wojny światowej na ziemi tomaszowskiej, począwszy od walk żołnierzy i policjantów we wrześniu w 1939 roku, przez represje niemieckie
na ludności cywilnej, przejście pierwszego frontu ukraińskiego w ramach Operacji Lwowsko - Sandomierskiej, a skończywszy na wydarzeniach spod Skierbieszowa, kiedy w ramach zaplanowanych działań wojsk NKWD, zostało rozbite zgrupowanie Armii Krajowej, idące z pomocą powstańczej Warszawie.
Rekonstrukcja, która w tym roku była organizowana po raz dziesiąty przyciągnęła tysiące osób z całego kraju i najlepszych rekonstruktorów, którzy mogli pochwalić się zabytkowymi pojazdami i wyposażeniem. Szczególną uwagę przyciągnęła Grupa Rekonstrukcji Historycznej Ludności Cywilnej z Tomaszowa Lubelskiego, która, jako najliczniejsza, bo ponad 50 osobowa, zaprezentowała życie mieszkańców regionu pod niemiecką okupacją, w tym martyrologię wsi polskiej w okresie drugiej wojny światowej.
Kulminacyjnym punktem widowiska była rekonstrukcja zrzutu Cichociemnych w ramach Operacji „RIPOSTA” do którego doszło pod koniec lata 1943 roku na placówkę odbiorczą. Wśród Cichociemnych, których wówczas zrzucono do okupowanego przez Niemców kraju, był przedwojenny funkcjonariusz Policji Państwowej. W tej wyjątkowej inscenizacji wzięli udział byli żołnierze jednostki wojskowej GROM, którzy wykazali się dużym kunsztem i profesjonalizmem skacząc na historycznych już dziś spadochronach, ale przede wszystkim w historycznym umundurowaniu i ekwipunku.
Cichociemni, czyli żołnierze polscy szkoleni w Wielkiej Brytanii do zadań specjalnych (dywersji, sabotażu, wywiadu, łączności i prowadzenia działań partyzanckich), wysyłani byli do okupowanej Polski początkowo z Wielkiej Brytanii, a następnie, od końca 1943 roku, z bazy we Włoszech. Wszyscy byli ochotnikami i stanowili elitę Armii Krajowe. Łącznie wysłano do Polski 316 Cichociemnych, w tym jedną kobietę. Razem z Cichociemnymi zrzucono nad Polską około 670 ton różnego sprzętu.
Organizatorami Widowiska Historycznego „Ocalić od Zapomnienia 2018” byli Wojciech Żukowski Burmistrz Miasta Tomaszów Lubelski oraz Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. Współorganizacji podjęły się: Stowarzyszenie Nowe Miasto i Tomaszowski Szwadron im. 1 Pułku Ułanów Korpusu Ochrony Pogranicza.
Opiekę merytoryczną nad widowiskiem sprawowało Biuro Historii i Tradycji Policji KGP, które zaprezentowało także wystawę zatytułowaną „Funkcjonariusze Policji Państwowej – Cichociemnie Żołnierze AK”. Wystawę można obecnie zwiedzać w Urzędzie Miasta w Tomaszowie Lubelskim.
Źródło: BHiTP KGP
