Wojenne losy policjantek z brygad kobiecych Stanisławy Paleolog część 3
Była komendant Policji Państwowej Stanisława Paleolog nie złożyła wniosku o rehabilitację. Z obawy przed represjami Urzędu Bezpieczeństwa w dniu 10 sierpnia 1946 roku, mając fałszywe dokumenty wyjechała do Włoch. Tam dotarła do 2. Korpusu Polskiego, a następnie emigrowała do Wielkiej Brytanii. Od 11 października 1955 roku była ministrem w pierwszym rządzie Antoniego Pająka. Stanisława Paleolog została odznaczona Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, za zasługi w długoletniej służbie państwowej. Ostatnie lata życia spędziła w szpitalu, gdzie przebywała sparaliżowana po wylewie krwi do mózgu. Zmarła w Wielkiej Brytanii w dniu 3 grudnia 1968 roku.
Po wielu dekadach dopiero Sejm Rzeczypospolitej w swojej uchwale z dnia 25 lipca 2008 roku oddał należny szacunek i cześć byłym funkcjonariuszom Policji Państwowej:
Sejm Rzeczypospolitej wyraża szacunek i uznanie dla Policji Państwowej II RP. Jednocześnie Sejm uznaje dekret PKWN (Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego) z dnia 15 sierpnia 1944 roku o rozwiązaniu Policji Państwowej II Rzeczypospolitej za krzywdzący i niesprawiedliwy. Przypominamy, że polscy policjanci wzięci we wrześniu 1939 roku do niewoli sowieckiej, wiosną 1940 roku zostali zamordowani przez NKWD w Twerze i potajemnie pogrzebani w bezimiennych masowych grobach, między innymi w Miednoje. Wielu policjantów współpracowało z ruchem oporu i oddało życie za Polskę. Los kilku tysięcy funkcjonariuszy jest nadal nieznany. Chlubna działalność Policji Państwowej II RP i służba w interesie publicznym była źródłem powszechnego szacunku i przyczyniła się do umocnienia naszego państwa. Sejm RP stoi na stanowisku, że w imię prawdy historycznej konieczne jest przypomnienie tego fragmentu dziejów Polski i podkreślenie zasług Policji Państwowej II RP położonych w dziele budowy i obrony Rzeczypospolitej. Marszałek Sejmu: B. Komorowski
Sylwetki wielu policjantek z brygad kobiecych nadal pozostają nieznane. Niniejszy szkic nie wyczerpuje całości zagadnienia. Wiemy jednak, że „Honor” i „Ojczyzna” – były to hasła, którymi w wojennej zawierusze kierowała się większość funkcjonariuszek. Warto przytoczyć znamienne słowa Inspektor Metropolitan Police D.O.G. Peto, która odwiedziła Warszawę w 1936 roku:
Major Paleolog wraz ze swoimi oddziałami Policji Kobiecej w Polsce zbudowała coś, co przetrwa nawet największe zawirowania historii.
Nam tylko pozostaje zgodzić się z tą opinią.
Bibliografia:
- Majer P., Funkcjonariusze Policji Państwowej i Policji Polskiej w powojennej rzeczywistości – uwagi syntetyzujące [w:] Studia i Analizy vol. 51, 2019.
- Litwiński R., Okupacyjne losy policjantów w polskiej historiografii. Stan badań i postulaty badawcze [w:] Studia Podlaskie tom XVII, Białystok 2007/2008.
- Litwiński R., Komisja rehabilitacyjno-kwalifikacyjna dla byłych policjantów (1945-1952) [w:] Dzieje Najnowsze, Rocznik 36/1, 2004.
- Żuczkowski M., Służba kobiet w strukturach wojskowych Polskiego Państwa Podziemnego na przykładzie Dowództwa Głównego Służby Zwycięstwu Polski i Komendy Głównej Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej [w:] „Pamięć i Sprawiedliwość”. Pismo naukowe poświęcone historii najnowszej, IPN 2(26) 2015.
- Historia SGO „Polesie”. Przewodnik po ostatniej bitwie kampanii 1939 r., Wola Gułowska 2016.
- Fundacja Generał Elżbiety Zawackiej, Teczka osobowa Stanisławy Paleolog, 1731/WSK.
- Paleolog S., The Women Police of Poland 1925–1939, Londyn 1957.
- Zbrodnia nie ukarana. Katyń-Twer-Charków, Niezależny Komitet Historyczny Badania Zbrodni Katyńskiej i Polska Fundacja Katyńska, Warszawa 1996.
- Abryszeński P., Dadej I., Drogi Polek do niepodległości [w:] Zeszyty do debat historycznych, Sulejówek 2019.
- Archiwum Akt Nowych w Warszawie; Komisja Rehabilitacyjno-Kwalifikacyjna 1945-1952.
- Sprawa policji granatowej „Biuletyn Informacyjny; wydanie codzienne” R.6 (22 sierpnia 1944), nr 59, Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa.
- Monitor Polski z 2008 r., Nr 56, poz. 503, Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 25 lipca 2008 r. w sprawie uczczenia pamięci funkcjonariuszy Policji Państwowej II RP.
- https://policjanciwhistorii.ipn.gov.pl/pol/form/r8929524492269,Aleksandra-Malara.html [dostęp: 11.07.2020].
- https://policjanciwhistorii.ipn.gov.pl/pol/o-konkursie/materialy/krotka-historia-policji/592,Krotka-historia-Policji-Panstwowej.html [dostęp: 11.07.2020].
- https://oswieciminfo.pl/20190309149035/policja-oswiecim-100-rocznica-utworzenia-polskiej-policji-jak-wygladala-sluzba-policjantek-w-czasach-xx-lecia-miedzywojennego-sluzba-kobiet-w-oswiecimskiej-komendzie-policji1552100960 [dostęp: 21.07.2020].
Źródło: BEH-MP KGP/MR, zdj. NAC, Archiwum Ośrodka "Karta"
