XII rekonstrukcja bitew pod Tomaszowem
Centralny punkt programu obchodów 81. rocznicy bitew pod Tomaszowem Lubelskim stoczonych z Niemcami i Armią Czerwoną we wrześniu 1939r., stanowiła rekonstrukcja walk, która odbyła się na błoniach stadniny koni „Pod lasem”.
Po odegraniu hymnu przez Dętą Orkiestrę OSP z towarzyszeniem chóru „Tomaszowiacy”, ks. prałat dr Czesław Grzyb w asyście ks. kan. Grzegorza Chabrosa koncelebrował Mszę św. i wygłosił okolicznościową homilię, nawiązując w niej do wydarzeń sprzed 81. lat i współczesnych implikacji.
W części końcowej nabożeństwa, po udzieleniu wiernym błogosławieństwa bożego, burmistrz miasta Wojciech Żukowski zarysował tło historyczne i przebieg bitew tomaszowskich, po czym powitał przybyłych gości: wicepremiera i ministra Aktywów Państwowych Jacka Sasina, wicemarszałek Sejmu Małgorzatę Gosiewską, Jana Józefa Kasprzyka reprezentującego Urząd ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych, wicewojewodę Roberta Gmitruczuka, Jarosława Stawarskiego – marszałka Województwa Lubelskiego, parlamentarzystów Tomasza Zielińskiego i Sławomira Zawiślaka służby mundurowe i grupy rekonstrukcyjne, po czym złożył podziękowania sponsorom.
Następnie odczytano listy Prezesa PiS Jarosława Kaczyńskiego i Prezesa Rady Ministrów Mateusza Morawieckiego skierowane do władz samorządowych i organizatorów rekonstrukcji, zaś wicepremier Jacek Sasin w oficjalnym wystąpieniu wyeksponował rolę pielęgnowania pamięci w życiu narodu i kształtowaniu jego tożsamości, jak też odniósł się relatywizacji wydarzeń historycznych.
Tuż po godzinie 11. rozpoczęła się rekonstrukcja obejmująca swą tematyką fragment działań wojennych prowadzonych we wrześniu 1939r. przez zgrupowania tzw. „czterech pułkowników” – Tadeusza Zieleniewskiego, Władysława Płonkę, Leona Koca i Władysława Filipkowskiego.
Przed widownią, skromniejszą liczbowo z powodu pandemii, liczące około 200. osób grupy rekonstrukcyjne zaprezentowały znane z przekazów historycznych starcie oddziałów Armii Czerwonej odparte przez żołnierzy WP, a następnie atak przeważających sił niemieckich, co przy braku amunicji i paliwa do pojazdów pancernych skutkowało zawieszeniem broni.
Widownia z ogromnym zainteresowaniem obserwowała przebieg działań na pozorowanym polu walki, udział kawalerzystów, artylerii, a w tym trzydziałonowej baterii kal. 75mm, tankietki TK, polskiego samochodu pancernego wz. 34, motocykli z epoki, czołgu LT wz. 38, niemieckich samochodów pancernych oraz ciężarówek wojennych.
Całość przebiegu rekonstrukcji na bieżąco i profesjonalnie komentował prof. Andrzej Olejko, a jego nabrzmiały emocjami głos konweniował doskonale z gejzerami wybuchów pocisków, płomieniami i hukiem wystrzałów artylerii i karabinów, wywołując silne wrażenie na widowni.
Ogromne dodatkowe emocje spowodowało zaaranżowane przekazanie polskich jeńców w ręce NKWD ich egzekucja, co stanowiło w scenariuszu zaplanowany element mordu katyńskiego.
W części końcowej rekonstrukcji odbył się pokaz sprawności grupy WOT oraz defilada grup Rekonstrukcji Historycznej, po czym burmistrz miasta Wojciech Żukowski złożył podziękowania wykonawcom i organizatorom.
Źródło: IPI, zdj. Małgorzata Banaszyńska, IPI
