Wystawa z okazji święta odzyskania niepodległości
W tym roku obchody 102. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości będą znacząco się różniły od ubiegłorocznego świętowania 11 listopada. Z powodu pandemii tegoroczne Święto Niepodległości będzie miało inny, ale równie wyjątkowy charakter. Na ten szczególny czas, Biuro Edukacji Historycznej – Muzeum Policji Komendy Głównej Policji przygotowało wystawę zatytułowaną „Rzeczpospolita Niepodległa 1918-2020”. W ten sposób Komenda Główna Policji włącza się w obchody Narodowego Święta Niepodległości.
Wystawę przygotowaną przez BEH-MP KGP w ramach obchodów 102. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości tworzą archiwalne zdjęcia, oryginalne plakaty i pocztówki, dokumenty i odznaki z epoki. Na fotografiach zobaczymy m.in. wyzwalające się spod okupacji niemieckiej i austriackiej, symboliczne dla naszej narodowej tożsamości miasta – Warszawę i Kraków. Zobaczymy warszawskie ulice w dniu 11 listopada, wielką demonstrację patriotyczną na Krakowskim Przedmieściu w Warszawie z 17 listopada 1918 r., a także życie codzienne wspomnianych miast w kontekście funkcjonowania pierwszych formacji bezpieczeństwa na obszarze niepodległej Polski. Całość uzupełniają repliki umundurowania Milicji Miejskiej miasta st. Warszawy, Żandarmerii Krajowej z terenu Małopolski oraz umundurowania Policji Państwowej wprowadzonego pierwszymi przepisami mundurowymi (Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych z 2 marca 1920 r. w przedmiocie umundurowania i uzbrojenia policji państwowej - Dz. Ustaw R. P. № 26, poz. 159).
To właśnie w listopadzie 1918 roku w wyniku przegranej w I wojnie światowej trzech mocarstw rozbiorowych, Niemiec, Austro-Węgier i Rosji, na terenach dawnej I Rzeczpospolitej powstało odrodzone państwo polskie. Społeczeństwo i władze od razu przystąpiły do budowy jego struktur. 5 grudnia Naczelnik Państwa Józef Piłsudski, na wniosek ministra spraw wewnętrznych Stanisława Thugutta, wydał dekret o organizacji państwowej Milicji Ludowej. Była to formacja powołana dla ochrony i zapewnienia spokoju i bezpieczeństwa ludności miast i wsi oraz walki z wszelkimi przejawami bezładu społecznego, dla przeprowadzenia zarządzeń władz państwowych. Wstąpiły do niej m.in. organizacje paramilitarne związane z Polską Partią Socjalistyczną. Z kolei 9 stycznia 1919 roku Naczelnik Państwa dekretem o organizacji Policji Komunalnej scalił wszystkie dotychczasowe milicje samorządowe, miejskie i komunalne. Zasięg działalności Milicji Ludowej i Policji Komunalnej obejmował tylko ziemie dawnego zaboru rosyjskiego, w pozostałych dzielnicach powstały odrębne formacje policyjne. I tak, w byłym zaborze austriackim istniała do 1 grudnia 1919 roku Żandarmeria Krajowa. Do służby w nich rekrutowano nie tylko dawnych policjantów z jednostek państw zaborczych, ale również osoby, które wcześniej nie pracowały w tym zawodzie: urzędników, nauczycieli, kupców, rolników i robotników. Obydwa dekrety były aktami tymczasowymi. W ciągu kilku następnych miesięcy kształtowały się plany dotyczące modelu administracji publicznej w Polsce.
Sytuacja prawna obu służb porządkowych doprowadzała do sporów kompetencyjnych pomiędzy nimi. Towarzyszące temu waśnie polityczne, w tle wojna polsko-bolszewicka, doprowadziły w konsekwencji do prób ujednolicenia i skomasowania Milicji Ludowej i Policji Komunalnej w jeden organ. Ostatecznie obie służby podporządkowano wspólnej Komendzie Głównej. Komendant Główny podlegał bezpośrednio MSW i sprawował władzę zwierzchnią nad jednostkami Milicji i Policji. Ostatecznie, 24 lipca 1919 r., uchwalono ustawę o Policji Państwowej - mimo tego, że projekt ustawy zakładał utworzenie formacji policyjnej pod nazwą Straż Bezpieczeństwa. W aneksie do art. 30 ustawy o Policji Państwowej zawarta została treść Roty przysięgi służbowej:
(…) Przysięgam Panu Bogu Wszechmogącemu na powierzonym mi stanowisku pożytek Państwa Polskiego oraz dobro publiczne mieć zawsze przed oczyma: Władzy zwierzchniej Państwa Polskiego wierności dochować; wszystkich obywateli kraju w równym mając zachowaniu, przepisów prawa strzec pilnie, obowiązki swoje spełniać gorliwie i sumiennie, rozkazy przełożonych wykonać dokładnie, tajemnicy urzędowej dochować. Tak mi Panie Boże dopomóż (…).
Wystawa z okazji odzyskania niepodległości wraz z innymi przygotowanymi przez BEH-MP KGP ekspozycjami okolicznościowymi, zostanie niebawem udostępniona w wersji on-line, w celu umożliwienia zapoznania się z nią szerokiej publiczności.
11 listopada, to Nasze piękne Narodowe Święto Niepodległości. Niech będzie on dla Nas wyjątkowy. Możemy go uczcić także bez wychodzenia z domu. Zachęcamy do przystrojenia swoich balkonów i okien w biało-czerwone barwy. Włączmy się też do organizowanej każdego roku przez Biuro Programu „Niepodległa”, akcji „Niepodległa do hymnu”. W południe, 11 listopada, Mazurek Dąbrowskiego wybrzmi na antenach najważniejszych polskich stacji radiowych i telewizyjnych, dzięki czemu możliwe będzie przyłączenie się do tej pięknej akcji.
Źródło: BEH-MP KGP
