Dossiers jako pomoc rozpoznawcza i informacyjna - Aktualności - Historia i Tradycja

Dossiers uprzystępnione być winny wszyst­kim policjantom danej placówki policyjnej. Wszyscy też policjanci bez wyjątku winni współdziałać przy uzupełnianiu i aktualizowaniu wia­domości zawartych w dossiers, gdyż tylko w ten sposób wiadomości ważne z punktu widzenia zwalczania przestępczości, a dotyczące danych osób, zostają zadokumentowane i przystosowane do wykorzystania nawet po wielu latach, a więc wtenczas, gdy zbierających je policjantów już nie będzie na danej placówce. Nigdy nie wolno za­pominać o tem, że pracujemy nietylko dla siebie. Przeciwnie, wiadomości posiadane przez nas win­ny być uprzystępnione dla wszystkich, którzy ja­ko powołani mogą z nich kiedyś korzystać. Nic zaś nie nadaje się w takim stopniu do przekazania tych wiadomości, jak właśnie dossiers.

Kontrola elementu przestępczego winna być przeprowadzana dopiero po zaznajomieniu się z treścią arkusza informacyjnego i jego załącz­ników czyli całego dossier. O ile w trakcie kontroli ujawni się jakiś ważny nowy szczegół dotyczący życia, bytowania lub otoczenia danego przestępcy, należy natychmiast po powrocie ze służby szczegół ten zanotować w odpowiedniej rubryce arkusza informacyjnego względnie do­łączyć do niego dalszy załącznik w formie zwię­złego zapisku służbowego. Nowoprzydzieleni poli­cjanci winni w pierwszym rzędzie zapoznać się z treścią dossiers, tem bardziej, że znajdować się tam winny fotografje, które zaznajomią ich z ze­wnętrznym wyglądem danych osób.

Jedną z najważniejszych rubryk arkusza in­formacyjnego jest jego rubryka 19. W rubryce tej należy źródłowo opisać i stale uzupełniać wiado­mości dotyczące sposobu dokonywania przestęp­stwa przez danego osobnika czyli technikę sto­sowaną przez niego na miejscu przestępstwa, któ­ra, jak wiemy z doświadczenia, jest inna prawie u każdego zawodowca nawet tej samej kategorji. W razie popełnienia czynu występnego przez nie­wiadomego sprawcę, trzeba drogą skrupulatnych oględzin miejsca przestępstwa ustalić w jaki spo­sób dany przestępca postępował i porównać usta­loną jego technikę czyli modus operandi z opisami w rubryce 19 arkuszów informacyjnych prze­stępców tej samej kategorji i pokrewnych. Branie pod uwagę w takim wypadku także pokrewnych, a nawet zupełnie innych kategoryj przestępców jest konieczne ze względu na częste przerzucanie się przestępców zawodowych jednej kategorji do drugiej. Np. złodziej mieszkaniowy staje się kasiarzem, kieszonkowy — wobec braku konjunktury — złodziejem mieszkaniowym i t. p. Na za­sadzie dossiers — w wypadku popełnienia prze­stępstwa przez nieznanych sprawców współdzia­łać mogą na podstawie pisemnego lub telefonicz­nego wezwania także sąsiednie placówki policyj­ne względnie całego powiatu, województwa, a na­wet kraju. O tej możliwości wykorzystania dos­siers nie wolno nigdy zapominać.

Dossiers służyć może jednakże również w innym kierunku jako środek pomocniczo-śledczy. Szczególnie dotyczy to małych placówek po­licyjnych, które nie posiadają specjalnych albumów ani zbiorów fotografij przestępców oraz rejestracyj daktyloskopijnych. Oto fotografje, znaj­dujące się w dossiers, okazane być mogą osobom, które przestępcę widziały lub znają go osobiście. Posiadanie odbitki fotograficznej danego osobnika w formie załącznika do arkusza informacyjne­go jest rzeczą nader ważną i w wielu wypadkach przyczynić się może do szybkiego wykrycia nie znanego sprawcy przestępstwa. Z tego też wzglę­du winni kierownicy wszystkich placówek poli­cyjnych prowadzących dossiers usilnie starać się o uzupełnienie fotografjami arkuszów informacyjnych, przynajmniej tych, które odnoszą się do ważniejszych przestępców zawodowych. Chodzi tu szczególnie o tych przestępców, którzy swój proceder uprawiają poza miejscowością stałego zamieszkania.

W jeszcze większym stopniu odnosi się to do placówek policyjnych znajdujących się w miejscowościach o większej ilości mieszkań­ców i ożywionym ruchu ludności bądźto z powodu istnienia na miejscu jakiegoś przemysłu, bądź też odbywających się tam jarmarków, targów, od­pustów, pielgrzymek i t. p. imprez, o ile natural­nie niema tam wydziałów śledczych, które zawsze posiadają albumy przestępców. Koniecz­ność ta wynika stąd, że w takich miejscowościach poznanie elementu przestępczego przez poszcze­gólnych policjantów, szczególnie zaś nowoprzydzielonych, jest trudniejsze, a ponadto i sami mieszkańcy nie znają się wzajemnie tak dobrze, jak w miejscowościach o małej liczbie mieszkań­ców. Jest to często źródłem trudności nasuwają­cych się przy ustalaniu tożsamości przestępcy nawet wtenczas, gdy był widziany przez poszko­dowanych bądź też świadków. Nie trzeba więc specjalnie podkreślać znaczenia, jakie w tych wypadkach posiada fotografja. Zaznaczyć należy, że uzyskanie fotografji w wielu wypadkach nie jest trudnej gdyż zawodowi i ważniejsi przestępcy są zazwyczaj fotografowani i ich podobizny znajdują się bądźto w zbiorach urzędów śled­czych, bądź też Centrali Służby Śledczej.

Wszystko to nie wyczerpuje jeszcze możli­wości wykorzystania dossiers jako pomocniczego środka śledczego. Istnieją bowiem jeszcze nastę­pujące możliwości: posterunki, komisariaty wydziały śledcze nie prowadzą wprawdzie spe­cjalnej rejestracji daktyloskopijnej przestępców, w każdym jednakże dossier znajdować się winny odciski wszystkich palców, a nawet dłoni odno­śnego przestępcy, sporządzone na zwykłych pólarkuszach papieru. Jest to bardzo wskazane szczególnie w stosunku do wszelkiego rodzaju włamywaczy, bandytów i wogóle tych przestęp­ców, którzy podczas popełniania czynu występne­go zmuszeni są dotykać różnych przedmiotów. Następstwem tego jest pozostawianie przez nich w wielu wypadkach śladów linij papilarnych pal­ców, dłoni a nawet podeszew. Czyż trzeba specjal­nie omawiać znaczenie dla dochodzenia niezwłocz­nego porównania takich śladów z odciskami przestępców zerejestrowanych w dossiers odnośnej placówki policyjnej i ewent. sąsiednich? Technicz­nie przeprowadzenie tego porównania nie powinno nigdzie nasuwać trudności, albowiem wszyscy policjanci przy obecnym systemie wyszkolenia, istniejącym od 1927 r., są w tym kierunku bardzo dokładnie przygotowywani. Przewidzianej prze­pisami natychmiastowej wysyłki utrwalonych śla­dów do Centrali Służby Śledczej wspomniane wyżej porównanie również nie wstrzymuje, albo­wiem praca ta wobec niewielkich zbiorów dossiers na placówkach policyjnych przeprowadzo­na być może bardzo szybko, z drugiej znowu stro­ny odnośne ślady prawie zawsze mogą być utrwa­lone na podwójnych egzemplarzach folji wzgl. fotografjach. Wreszcie porównanie takie jest możliwe także wprost z przedmiotu, na którym się ślady znajdują. Zaznacza się, że nie chodzi tu bynajmniej o szczegółową ekspertyzę śladu linjj papilarnych, gdyż czynność tę przeprowadzają fachowcy Centrali Służby Śledcze i Prowadzący dochodzenie winien jedynie umieć sprawdzić czy ślady ujawnione na miejscu przestępstwa przed­stawiać mogą odciski linjj papilarnych poszkodowanych, domowników i osób podejrzanych o po­pełnienie przestępstwa, a więc także przestępców zarejestrowanych w dossiers. Jest to konieczne z jednej strony dla celowości dochodzenia, z dru­giej znowu dla przygotowania celowego materjału do ekspertyzy.

I wkońcu jeszcze następująca: placówki po­licyjne bardzo często powoływane bywają do udzielania informacyj bądźto innym placówkom policyjnym, bądź też władzom administracyjnym lub sądowym. I tutaj dossiers mają znaczenie za­sadnicze, trudno bowiem wyobrazić sobie pew­niejsze źródło informacyjne — o ile naturalnie dossiers prowadzone są sumiennie i szczegółowo. Często zdarza się, że zawodowy przestępca po popełnieniu czynu występnego opuszcza miejsce swego zamieszkania i ukrywa się, aby uniknąć wymiaru sprawiedliwości. W tym wypadku od­nośna placówka policyjna staje przed koniecz­nością rozesłania pism inwigilacyjnych, spowo­dowania wydania listów gończych, zawierających dokładny opis zbiegłego oraz uzupełnionych jego fotografją. Jasnem jest przecież, że pościg taki tylko wtenczas dać może wyniki, gdy placówka poszukująca możliwie szybko dostarczy dosta­tecznej ilości niewątpliwych danych umożliwia­jących rozpoznanie zbiega. Otóż dobrze prowa­dzone dossiers zawierać winny wszystko to. co w takich wypadkach może być potrzebne,

Z powyższego omówienia widzimy, jak wszechstronne być może wykorzystanie dossiers oraz, że nie wystarczy li tylko prowadzić jakiś środek pomocniczy, ale trzeba go równocześnie umieć prowadzić i zastosować odpowiednio do wymogów służbowych.

Źródło: „Na Posterunku”, 1932, nadkomisarz Centrali Służby Śledczej Józef Jakubiec, zdj. archiwum KGP