Odpowiedzialność karna za przewinienia służbowe w świetle nowej ustawy o P. P. cz. 2
B. Przestępstwa przeciwko służbię i subordynacji.
Z dziedziny przestępstw przeciwko służbie i subordynacji ustawa o P. P. przewiduje stępujące:
1) Samowolne czasowe oddalenie się ze swego oddziału, samowolne czasowe opuszczenie stanowiska służbowego, przekroczenie urlopu lub niestawienie się do pełnienia nałożonego obowiązku t. j. służby (ust. 1 art. 120)
2) Dezercja t j. samowolne oddalenie się ze swego oddziału, opuszczenie stanowiska służbowego lub przekroczenie urlopu w celu trwałego uchylenia się od obowiązku służby (ust. 2 art. 120). Tu należy zauważyć, że różnica pomiędzy samowolnem oddaleniem się a dezercją polega na tem, że przy samowolnem oddaleniu się oficer lub szeregowy P. P. uchyla się tylko czasowo od służby, dezercja zaś ma na cęlu trwałe t. j. stałe uchylenie się od obowiązku służby.
3) Tchórzostwo, polegające na niespełnieniu powierzonego zadania służbowego, opuszczeniu lub pozostawieniu w niebezpieczeństwie współdziałających lub osoby trzeciej przez oficera lub szeregowego P. P. w czasie pełnienia czynności służbowych, połączonych z niebezpieczeństwem (art. 121). Surowa sankcja karna, bo pozbawienie wolności do 2-ch lat, jest zupełnie usprawiedliwiona, jeśli się zważy, że nie do pomyślenia jest, aby policjant, będący stróżem bezpieczeństwa publicznego i mający za zadanie j ochranianie życia osób oraz mienia publicznego J i prywatnego, okazał się tchórzliwym. Surowość J kary za tchórzostwo okaże się tem bardzie] uzasadniona, jeśli się zważy, że za czyny spełnione i z wykazaniem wyjątkowej odwagi, z narażeniem życia lub zdrowia, specjalne rozporządzenie Prezydenta przewiduje dla funkcjonarjuszów P.P. odznaczenie „Krzyżem Zasługi za dzielność", do którego jest przywiązana dośmiertna pensja roczna 200 zł., a nawet 400 zł. — przy drugiem i trzecim nadaniu; jeśli się dalej zważy, że za spełń . obowiązku służbowego z poświęceniem narażeniem życia lub zdrowia, o ile policjant wskutek czynu karygodnego, popełnionego jego osobie w związku ze służbą, lub da szczęśliwego wypadku, doznanego z powodu lub w czasie pełnienia obowiązków służbowych, albo też w związku z ich pełnieniem utracił zdolność do pracy zarobkowej, - otrzymuje, niezależnie od zaopatrzenia emerytalnego, jednorazowe odszkodowanie w wysokości 24-krotnego pełnego uposażenia, otrzymanego w ostatnim miesiącu; że wreszcie jeśli policjant utracił życie z przyczyn wyżej podanych, odszkodowanie to, niezależnie od pośmiertnego i zaopatrzenia emerytalnego, otrzymuje pozostała wdowa względnie dzieci ślubne i uprawnione.
4) Zniewaga (obraza) przełożonego (policyjnego) lub starszego stopniem przez odezwa lub nawet tylko zachowanie się niesubordynacyjne (art. 122 ust. 1) musi być z całą surowością karana, ponieważ nawet niewłaściwe zachowanie się np. ruch, gest i t. p. w stosunku do przełożonego lub starszego stopniem podkopuje zasady dyscypliny. Jeżeli zniewaga względnie obraza już godzi w zasady dyscypliny, to tem bardziej czynne targnięcie się na przełożonego lub starszego stopniem (ust. 2 art.122) jest wyraźnem zaprzeczeniem pojęcia dyscypliny, karności, a jako takie musi być przykładnie ukarane; ustawa też przewiduje tu karę pozbawienia wolności od 3-ch miesięcy do lat 2-ch.
Grupę tych przestępstw, t. j. zniewagę względnie obrazę i czynne targniecie się ustawa o P. P. kwalifikuje specjalnie, stanowiąc w ust 3 art 122 co następuje: jeżeli zniewaga, popełniona przez odezwanie się lub zachowanie, miała miejsc podczas pełnienia służby przez przełożonego lub starszego stopniem, lub z powodu wykonywania przez nich obowiązków służbowych, winny ulega karze pozbawienia wolności do 1 roku, nie krócej jednak jak na 1 miesiąc, w razie zaś czynnej zniewagi podczas wykonywania służby lub z powodu pełnienia obowiązków służby, ustawa stopniuje odpowiedzialność kamą, ustalając jako najniższy wymiar pozbawienie wolności na czas od 1 roku i najwyższy do lat 3-ch.
5) Samowolne niewykonanie, przekroczenie lub zmiana rozkazu ulega represji karnej z ust. 1 art. 123, jako czyn nieposłuszeństwa oficera lub szeregowego P. P. w stosunku do przełożonego (policyjnego). To przestępstwo służbowe nie wymaga bliższego omówienia, ponieważ jasną jest rzeczą, że za rozkaz odpowiedzialny jest tylko przełożony; podwładny nie może zastanawiać się nad słusznością rozkazu, zmieniać go, przekroczyć lub nie wykonać, chyba że rozkaz nakazuje czyn wyraźnie przestępny. Ale nie tylko sama odmowa posłuszeństwa rozkazowi ulega ściganiu karnemu. Także i wyrażenie nieposłuszeństwa słowami, gestem lub innemi działaniami, jak również trwanie w nieposłuszeństwie – pomimo powtórzenie rozkazu – jako nieposłuszeństwo przełożonej władzy policyjnej ściąga na winnego odpowiedzialność karną.
Ust. 3 art.123 obostrza sankcję karną za powyższe przestępstwa, jeżeli popełniono je w obecności szeregowych P. P., a więc w takich okolicznościach, które wpływają demoralizująco, w sposób podkopujący w wysokim stopniu zasady dyscypliny, co musi być z całą stanowczością karcone. Również odmowa wykonania rozkazu stawania pod broń lub pod bronią ulega karze na tych samych, obostrzonych zasadach.
6) Zmowa, popełniona przez świadome działanie w kierunku spowodowania zbiorowego wystąpienia oficerów czy szeregowych P. P. w sprawach związanych za służbą, przez urządzenie zebrania, zbieranie podpisów celem wspólnego przedstawienia lub zażalenie, szerzenie wśród oficerów I szeregowych P. P. niezadowolenia ze służby i jej warunków — ulega karcę S art. 124.
7) Bunt. Następstwem zmowy mole byt bardzo ciężkie przestępstwo (zbrodnia) przeciwko władzy służbowej, przewidziane w art 125, które Określimy mianem .buntu*, polegającego na skupieniu się I wspólnej odmowie posłuszeństwa przełożonemu, oporze łub targnięciu się na przełożonego. Że przestępstwo to zagrożone jest karą ciężkiego więzienia, jest rzeczą zrozumiałą.
8) Dopuszczenia do ucieczki. Do ustawy o P. P. wprowadzona została również odpowiedzielność za ucieczkę skutkiem niedozoru więźnia lub innej osoby, będącej pod strażą (art 127), oraz za umyślne ułatwienie lub umożliwienie ucieczki więźnia lub będącego pod strażą (zaaresztowanego). Wprowadzenie tego przepisu do ustawy o P. P. było konieczne ze względu na ustawodawstwo karne, obowiązujące na b. obszarze austrjackim, które za takie przestępstwo nie przewiduje odpowiedzialności karnej — w przeciwieństwie do postanowień art 652 K. K. obow. w b. zab. ros. oraz § 121 i 347 Kr K. obow. w b. zab. niem.
Źródło: „Na Posterunku”, nr 29/1928, Karol Stadler nadkomisarz Komendy Gł. P. P., zdj. NAC
