O zawieraniu związków małżeńskich przez funkcjonariuszów P.P. cz. 3
517. Post. L. O. na pytanie, czy i za jakie przestępstwo będzie odpowiadał mężczyzna, który udawszy się do mieszkania swej żony, żyjącej z nim w separacji, pod groźbą użycia rewolweru zmusił ją do stosunku płciowego z sobą (wedle prawa obow. w dzielnicy poaustr.?
Przedewszystkiem zwrócić należy uwagę na § 125 CJ. K., według którego przestępstwo „zgwałcenia" popełnia ten, kto „niewiastę groźbą niebezpieczną, rzeczywiście użytym gwałtem lub podstępnem odurzeniem jej zmysłów pozbawia zdolności stawienia mu oporu i w tym stanie nad-używa jej do pozamałżeńskiego cielesnego obcowania". Przedmiotem zbrodni może więc być tylko niewiasta, nie będąca żoną sprawcy i chociaż w danym wypadku żona żyła z mężem w separacji, to fakt ten nie może zmienić sytuacji, gdyż separacja jest tylko rozłączeniem małżonków od stołu i łoża, a nie skutkuje rozwiązania małżeństwa, które nadal istnieje. W tych warunkach nie może być mowy o „pozamałżeńskim" stosunku i dlatego § 125 (J. K. nie będzie miał zastosowania.
Natomiast czyn sprawcy zawiera w sobie cechy wymuszenia (§ 98 (J. K.). Wymuszenie polega bądź: 1) na zadaniu gwałtu w celu zmuszenia danej osoby do świadczenia, znoszenia lub zaniechania czegoś, b) użyciu w tym samym celu niebezpiecznych pogróżek.
W jednym i drugim wypadku sprawca z jednej strony krępuje wolność osobistą poszkodowanego, z drugiej zmusza go do popełnienia czegoś, co jest połączone z jego krzywdą. Ponieważ w danym wypadku sprawca wymusił stosunek płciowy groźbą, więc będzie miał zastosowanie ustęp 2 § 98 (J. K. Zaznaczyć przytem należy, że niema wymuszenia wówczas, gdy sprawca miał prawo żądać spełnienia czegoś, np. gdy wierzyciel gwałtem zmusi dłużnika do zapłaty należności. Ale w danym wypadku mąż właśnie nie miał prawa domagać się współżycia z żoną, która była z nim rozlączona od stołu i łoża, działanie jego zatem byłe najzupełniej bezprawne i wyczerpuje w całośc istotę zbrodni z § 98 U. K. L. M.
518. Wywiadowcy z Łodzi na pytanie, jakie są przepisy normujące sprawę zmiany nazwiska i w jaki sposób można zmianę nazwiska uskutecznić?
Obowiązujące w tym zakresie przepisy znajdują się w ustawie z 24. X 1919 r. w przedmiocie zmiany nazwisk (Dz. Ust. Nr. 88 poz. 478) oraz w rozp. wykonawczem z 16. IX 1921 r. (Dz. Ust. Nr. 92 poz. 678).
Na mocy tych przepisów zezwolenia na zmianę nazwiska obywatelom polskim udziela minister spr. wewn., przyczem zezwolenie powyższe może być udzielone tylko w wypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie — to znaczy, że petent jest obowiązany podać jakikolwiek ważny powód, skłaniający go do zmiany dotychczasowego nazwiska. Tak naprzykład wyżej cytowana ustawa zaznacza, iż samo nie-polskie brzmienie nazwiska nie jest dostatecznie ważnym powodem do jego zmiany. - W wypadku, o który Panu chodzi, choć brzmienie nazwiska jest polskie, ponieważ jednak ośmiesza noszącego je — *może stanowić dostatecznie ważny powód do zmiany na inne.
Odpowiednie podanie w przedmiocie zmiany nazwiska składa się: w Warszawie — do Komisarjatu Rządu; w Krakowie i Lwowie do magistratu; w tych miastach województw poznańskiego i pomorskiego, które nie są jednocześnie siedzibami wtedz administracji ogólnej — do prezydentów tychże miast; poza tem wszędzie indziej, bez wzglądu na uprzednią przynależność do tej czy Innej dzielnicy — do miejscowych władz administracji ogólnej 1 instancji (starostw).
Prośba o zmianą nazwiska powinna zawierać: 1) nazwisko, które proszący pragnie przybrać, 2) powody zamierzonej zmiany, 3) jeżeli proszący ubiega się z powodu niezamożności o zwolnienie całkowite lub częściowe zniżenie opłaty 200-złotowej — wiadomości co do jego stosunków rodzinnych, majątkowych i zarobkowych. Do prośby należy załączyć: 1) metrykę urodzenia (pełny wypis z akt stanu cywilnego), 2) metrykę ślubu (również pełny wypis z akt stanu cywilnego), o ile proszący jest żonaty, 3) metryki urodzenia (pełne wypisy) dzieci, będących niepełnoletniemi w dniu wnoszenia podania, 4) dowód obywatelstwa polskiego. Na podaniu proszący winien nakleić markę stemplową za 3 złote oraz odpowiednią ilość marek stemplowych, licząc po 50 gr. na każdy załącznik, przesłany przy prośbie.
Właściwe terytorjalnie ze względu na za-mieszkanie starostwo, po przeprowadzeniu stosownych dochodzeń, przedstawia podanie proszącego wraz ze swą opinją województwu, to zaś zkolei ministrowi spr. wewn., który decyduje ostatecznie, czy. sprawie należy nadać dalszy bieg.
Należy tu z całym naciskiem podkreślić, iż osoby tego samego nazwiska, które proszący o zmianę pragnie przybrać, mają prawo temu się sprzeciwić bez podania motywów, wnosząc stosowny sprzeciw do władz. Sprzeciw taki ma charakter kategoryczny i musi być przez władze uwzględniony. Dlatego też w interesie proszącego o zmianę nazwiska leży wybranie sobie nazwiska, o ile możności, takiego, żeby nie narazić się na sprzeciw, a co za tem idzie, stratę starań i pieniędzy.
O ile prośba o zmianę nazwiska została uwzględniona przez ministra spr. wewn., wówczas urząd wojewódzki zarządza ściągnięcie opłaty. Opłata za dokonaną zmianę nazwiska wynosi 2C0 zł., którą należy wnieść markami stemplowemi. Od tej opłaty 200 zł. może zwolnić całkowicie bądź tylko częściowo min. spraw wewn. w razie ubóstwa bądź niezamożności proszącego. Dopiero po uiszczeniu tej opłaty (o ile niema zwolnienia całkowitego bądź częściowego od niej) urząd wojewódzki wyda proszącemu akt zezwolenia na zmianę nazwiska oraz zarządzi z urzędu adnotację w aktach stanu cywilnego proszącego, jego żony oraz dzieci niepełnoletnich.
Niezależnie od opłat powyższych proszący ponosi koszt ogłoszeń w Monitorze Polski a oraz w 3 pismach prywatnych (nieurzędowych) o zamierzonej zmianie nazwiska, a to aby dać możność ewentualnego zgłoszenia sprzeciwu przez osoby zainteresowane. Należy zaznaczyć, iż w razie takiego sprzeciwu—proszący nie traci tylko zasadniczej opłaty 200 zł.
Źródło: „Na Posterunku”, nr 43/1928, Władysław Długocki inspektor Min. Spr. Wewn., zdj. NAC
