Strawne i jego zastosowanie cz. 1
Wśród zmian prawodawczych ostatniego okresu, dotyczących bezpośrednio policji państwowej, jedno z pierwszych miejsc pod względem zainteresowania się nią ogółu policyjnego zajmuje t. zw. „strawne". Jest to zupełnie zrozumiałe, skoro zważymy, że strawne z jednej strony dotyka najżywotniejszej kwestji bytu policjanta — uposażenia, z drugiej zaś nowość ta, przynajmniej na pierwszy rzut oka, wydaje się dość skomplikowana i wywołuje różnorodne wątpliwości co do jej praktycznego zastosowania.
Czyniąc też zadość potrzebie możliwie wszechstronnego objaśnienia Czytelników co do istoty strawnego, jego zastosowania i skutków służbowych, postaramy się wyjaśnić te zagadnienia w świetle obowiązujących przepisów.
Źródłem prawnem „strawnego" jest uchwała Rady Ministrów z 21 stycznia r. b., oparta na ustawowem w tym zakresie upoważnieniu, wynikającem z art. 10 ustawy z dn. 9.X r. 1923 o uposażeniu funkcjonarjuszów państwowych i wojska (Dz. CJ. Nr. 116 poz. 924). Treść tej uchwały ustanawia dla niższych funkcjonarjuszów P. P., przeznaczonych do służby w zakresie utrzymania bezpieczeństwa, spokoju i porządku publicznego, dodatek żywnościowy za służbę ponad 8 godzin na dobą, któremu daje nazwę strawnego. Wysokość jednostki strawnego jest niezależna od stopnia służbowego i mierzy się 1/16 częścią diety, przywiązanej do stopnia posterunkowego, za każdą godzinę służby ponad 8-godzinną normę, co według obecnych stawek dietowych przy podróżach służbowych stanowi w okrągłej liczbie 41 groszy. Strawne przysługuje zarówno w czasie służby na własnym terenie służbowym, jak również w czasie delegacji (odkomenderowania) lub komisji, kiedy jednocześnie przysługują diety, jeżeli tylko czas rzeczywistej służby wynosi więcej niż 8 godzin w ciągu doby (ponieważ organizacja służby w jednostkach wykonawczych P. P. niezawsze pozwala na rozpoczynanie dnia służbowego współcześnie z początkiem doby kalendarzowej, t. j. o godz. 24-ej, przeto dla uproszczenia technicznej strony w rachubie czasu służby uchwała Rady Ministrów wprowadziła pojęcie doby służbowej, zamiast doby w znaczeniu ogólnym). Postanowienia uchwały o strawnem mają moc obowiązującą z terminem wstecznym, od dnia 1 stycznia 1928.
Do streszczonej powyżej uchwały Rady Ministrów wydane zostało przez ministra spraw wewnętrznych zarządzenie wykonawcze z dn. 22 lutego 1928 r. Podkreśla ono wyłączność prawa do strawnego funkcjonarjuszów służby wykonawczej w przeciwieństwie do funkcjonarjuszów służby kancelaryjnej i pomocniczej, którzy zasadniczo prawa do strawnego nie mają; ustala warunki, kiedy funkcjonarjusz służby wewnętrznej staje się funkcjonarjuszem służby zewnętrznej; ustanawia zasadę zależności rozmiarów służby prewencyjnej od rozporządzalnych sum strawnego i wreszcie wylicza te kategorje służby policyjnej, które ze względu na swą wyjątkową ważność nie mogą ulegać żadnym ograniczeniom i to bez względu na normy czasu, wymagane od każdego funkcjonarjusza i bez względu na rozporządzalne kredyty na strawne.
Szczegółowem rozwinięciem dwóch pierwszych aktów prawnych, ustalających zasady strawnego, jest instrukcja komendanta głównego. Otóż przeczytawszy uważnie wyliczone 3 zarządzenia, ogłoszone jako całokształt obowiązujących w tym zakresie przepisów w rozkazie komendanta głównego Nr. 392, także wniknąwszy w ich treść oraz intencję, znajdziemy odpowiedzi na pytania: co to jest strawne, komu, kiedy i w jakich warunkach przysługuje lub nie przysługuje, jak należy je obliczać i jak dostosować służbę.
Źródło: „Na Posterunku”, nr 14/, W. Chejmanowski, podinspektor Kom. Gł. P. P., zdj. NAC
