79. rocznica Powstania Warszawskiego
79 lat temu wybuchło Powstanie Warszawskie, stając się jednym z najważniejszych wydarzeń w historii Polski XX wieku. W ciągu 63 dni walki z przeważającymi siłami wroga, zginęło ponad 180 tysięcy żołnierzy i ludności cywilnej. Wśród walczących nie zabrakło również funkcjonariuszy Policji Państwowej. Z okazji rocznicy Powstania Warszawskiego chcemy przypomnieć sylwetki niektórych z nich.
Bolesław Kontrym „Żmudzin”
W Powstaniu Warszawskim „Żmudzin” walczył w Śródmieściu jako dowódca 4 kompanii w Zgrupowaniu „Bartkiewicza”, broniącej odcinka ul. Kredytowa – Królewska – Pl. Małachowskiego przed niemieckim natarciem postępującym od strony Ogrodu saskiego. W tym czasie był czterokrotnie ranny. Za swoją odwagę został odznaczony po raz trzeci Krzyżem Walecznych oraz orderem Virtuti militari V klasy.
Odznaka Honorowa Za Rany z czterema gwiazdkami, nadana Rozkazem dowódcy 1. Dywizji Pancernej z dnia 3 grudnia 1945 r.
Krzyż Armii Krajowej – odznaczenie honorujące członków Polskiego Państwa Podziemnego z okresu II wojny światowej. Odznakę Krzyża stanowi krzyż równoramienny z wypukłościami wzdłuż osi ramion i wysokimi równoległymi obrzeżami. Na skrzyżowaniu ramion znajduję się tarcza pięcioboczna, na awersie z dwudzielnym wieńcem laurowym wokół znaku Polski Walczącej (kotwicy) i na rewersie z napisem: 1939/ARMIA/KRAJOWA/1945. Wymiary krzyża 37 mm x 37 mm. Krzyż zawieszony jest na wstążce białej szer. 38 mm z czerwonymi paskami.
Medal uczestnika Powstania Warszawskiego "Za Warszawę" 1939-1945, ustanowiony dekretem Rady Ministrów z dnia 21 listopada 1945 r.
Zygmunt Milewicz
Podczas Powstania Warszawskiego w Komendzie Obwodu Śródmieście AK zajmował się organizacją placówek odbiorczych. Od września 1944 roku pełnił funkcję zastępcy dowódcy batalionu „Czata 49” wchodzącego w skład zgrupowania „Radosław”, działającego na terenie Woli, Starego Miasta i Czerniakowa. W drugiej połowie września został ranny w nogę podczas walk na Czerniakowie.
Michał Parada
W czasie Powstania Warszawskiego był radiotelegrafistą w kompanii radiołączności „radio” Komendy Okręgu Warszawskiego AK. W pierwszych dniach Powstania Warszawskiego walczył w Śródmieściu, a następnie na Starym Mieście, gdzie był widziany ostatni raz 10 sierpnia 1944 roku. Tam prawdopodobnie zginął. Był czterokrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych.
Marian Kozielewski
Po wybuchu Powstania Warszawskiego Marian Kozielewski, ukrywając się w Warszawie i pozostając bez przydziału w konspiracji zgłosił się na ochotnika, jako sanitariusz, do jednego z powstańczych ugrupowań. Podczas walk o budynek PAST-y został dwukrotnie trafiony przez niemieckiego snajpera, wynosząc spod ostrzału rannego, kilkunastoletniego powstańca. Leczył rany w szpitalu, a następnie w domu pod opieka żony.
Przypomnieć też należy że w 1944 budynek Polskiej Akcyjnej Spółki Telefonicznej (PAST-y) był miejscem zaciętych walk, które trwały od 2 do 20 sierpnia i tego dnia, dzięki żołnierzom batalionu "Kiliński", przy wsparciu innych oddziałów powstańczych, biało czerwona flaga zawisła na gmachu. Od początku zrywu żołnierze Armii Krajowej podejmowali próby zdobycia budynku PAST-y, obsadzonego przez niemieckich snajperów. Pomimo silnej obrony przez Niemców został on zdobyty przez Powstańców i pozostał w ich rękach, wraz z otaczającym go obszarem Śródmieścia Północnego do dnia kapitulacji. Zdobycie tego budynku było jednym z największych sukcesów Powstania Warszawskiego.
opracowanie tekstu: BEH-MP KGP/ P.P.
źródło fotografii: zbiory historyczne KGP
