NARODOWE ŚWIĘTO NIEPODLEGŁOŚCI
11 listopada w całym kraju oraz poza jego granicami, wszędzie tam gdzie są nasi rodacy, obchodzone jest Narodowe Święto Niepodległości. Ponad wiek temu, po 123 latach niewoli Polska odzyskała wolność. Data ta, w dużej mierze symboliczna, stała się świętem państwowym, celebrowanym uroczyście przez Polaków.
11 listopada 1918 r. był dniem zakończenia jednej z najstraszniejszych wojen w historii ludzkości, I wojny światowej, nie bez kozery nazywanej Wielką Wojną. Dla wielu narodów, w tym i polskiego zakończenie działań wojennych przyniosło upragnioną wolność. Polacy czekali na nią kilka pokoleń i chyba nikt w momencie wybuchu I wojny światowej nie podejrzewał, że wszyscy trzej zaborcy wyjdą z tego konfliktu tak osłabieni, podzieleni i pokonani, że Rzeczpospolita będzie mogła odrodzić się jako w pełni suwerenne państwo.
10 listopada 1918 r. do Warszawy przybył twórca i dowódca Legionów Polskich Józef Piłsudski, uwolniony z pruskiego więzienia w Magdeburgu, owacyjnie witany przez mieszkańców stolicy. Dzień później Rada Regencyjna Królestwa Polskiego, marionetkowy ośrodek władzy, utworzony pod auspicjami Niemiec i Austro-Węgier przekazała Piłsudskiemu władzę wojskową i naczelne dowództwo. 14 listopada Rada Regencyjna rozwiązała się, cedując całą władzę w ręce Józefa Piłsudskiego. W kolejnych dniach, tygodniach i miesiącach błyskawicznie powstawały zręby polskiego państwa. Tworzyły się też pierwociny organizacji porządkowych. W pierwszych latach po odzyskaniu niepodległości nie bardzo był czas na świętowanie. Młode państwo polskie musiało walczyć o granice i zmierzyć się z najazdem bolszewików, dlatego po raz pierwszy 11 listopada obchodzono uroczyście dopiero w 1920 r.
W II Rzeczpospolitej 11 listopada stał się najważniejszym świętem państwowym. W odrodzonej ojczyźnie obchodzono je z rozmachem i z ogromnym zaangażowaniem wszystkich służb, urzędów państwowych, administracji lokalnej oraz duchowieństwa wszystkich wyznań obecnych w Polsce. W obchodach uczestniczyły szkoły oraz organizacje społeczne i polityczne. Organizowano defilady, pochody, akademie. Składano kwiaty pod pomnikami, poświęconymi uczestnikom czynu niepodległościowego oraz na grobach bohaterów, poległych w walce o wolność. Spotykano się z weteranami, także z powstańcami styczniowymi.
Kulminacyjnym momentem obchodów była wielka defilada Wojska Polskiego oraz służb mundurowych w tym Policji Państwowej, jaka odbywała się na placu Saskim w Warszawie, przy Grobie Nieznanego Żołnierza.
Dla Policji Państwowej 11 listopada stał się również świętem formacji. Stało się to na mocy rozporządzenia wydanego w grudniu 1926 r. przez ówczesnego ministra spraw wewnętrznych gen. bryg. Felicjana Sławoja Składkowskiego. Uroczystości resortowe odbywały się zwykle w przeddzień Dnia Niepodległości, po to, żeby policjanci następnego dnia mogli brać udział w całości obchodów państwowych oraz skutecznie je zabezpieczać.
Do 1926 r. świętem Policji Państwowej była rocznica powołana formacji w dniu 24 lipca 1919 r. Choć w rachubie lat nawiązywano również do dat wcześniejszych, zwłaszcza powołanej w 1916 r. Milicji Miejskiej m. st. Warszawy. Święto celebrowano przy Grobie Nieznanego Żołnierza oraz w Komendzie Głównej Policji Państwowej na Nowym Świecie, z udziałem ministra spraw wewnętrznych oraz przedstawicieli władz państwowych. W świątyniach odprawiano nabożeństwa za poległych na służbie funkcjonariuszy Policji Państwowej. Wręczano odznaczenia i nagrody najbardziej zasłużonym policjantom.
Po wojnie, w nowej komunistycznej rzeczywistości, święto niepodległości było zakazane. Dla komunistów datami najważniejszymi były 1 maja – święto robotników, 22 lipca – data ogłoszenia manifestu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego, podpisanego dwa dni wcześniej w Moskwie przez Stalina oraz data wybuchu rewolucji październikowej, w socjalistycznej Polsce celebrowana 7 listopada. Dla peerelowskich służb porządkowych dniem świętowania był 7 października, czyli rocznica wydania przez PKWN dekretu o utworzeniu Milicji Obywatelskiej w 1944 r. Dzień ten obchodzono z rozmachem, organizując defilady akademie, koncerty okolicznościowe, połączone z odznaczaniem i nagradzaniem najbardziej zasłużonych funkcjonariuszy.
Po upadku komunizmu, już wolnej Polsce, powrócono do tradycji celebrowania Święta Policji w dniu powołania przedwojennej Policji Państwowej, czyli 24 lipca. Choć warto pamiętać, że były jeszcze dwie propozycje: 6 kwietnia – data współczesnej Ustawy o Policji, podpisanej notabene przez pierwszego prezydenta III RP i jedynego prezydenta PRL Wojciecha Jaruzelskiego oraz właśnie 11 listopada.
Narodowe Święto Niepodległości, jako święto państwowe przywrócono w lutym 1989 r. ustawą jednoizbowego Sejmu PRL na fali zmian, jakie zaczęły się wtedy dokonywać w Polsce.
Dziś jest to znowu radosne święto, podczas którego organizowane są parady, marsze, defilady, pokazy, festiwale, jak choćby ten na Krakowskim Przedmieściu w Warszawie, gdzie co roku można spotkać rekonstruktorów z Międzywojnia, a dużą popularnością cieszą się postaci policjantów w mundurach z okresu II Rzeczpospolitej.
Tekst Karol Karasiewicz i Paweł Ostaszewski
Ikonografia Na Posterunku 1934 r. i Światowid 1934 r.
