Aktualności - Historia i Tradycja

„Dzień 11 listopada, jako rocznica odzyskania przez Naród Polski niepodległego bytu państwowego i jako dzień po wsze czasy związany z wielkim imieniem Józefa Piłsudskiego, zwycięskiego Wodza Naczelnego w walkach o wolność Ojczyzny – jest uroczystym Świętem Niepodległości” – głosiła ustawa z 23 kwietnia 1937 roku.

Kiedy myśli się o przestępcach z II Rzeczypospolitej zazwyczaj w głowie pojawiają się nazwiska: Maczugi Władysława zwanego „polskim Dillingerem”, polskiego Al Capone czyli Łukasza Siemiątkowskiego alias Tata Tasiemka oraz króla kasiarzy Stanisława Cichockiego alias Szpicbródka.

Czyniąc zadość powyższej potrzebie, powołuję do życia w Warszawie Muzeum Wojska, jako centralną instytucję muzealną w Polsce, oraz zatwierdzam poniższy status. Pierwszym dyrektorem Muzeum Wojska mianuję p. Gębarzewskiego Bronisława, historyka wojskowości polskiej, dyrektora Muzeum Narodowego m. s. Warszawy.

Od czasów odzyskania przez Polskę niepodległości rozwijały się na jej terenach zorganizowane grupy przestępcze, zarówno o charakterze kryminalnym, jaki i gospodarczym. Dokonywane były spektakularne napady na banki i dopuszczano się sprzeniewierzania państwowego majątku, a zorganizowana przestępczość w przedwojennej Warszawie rozwijała się nie gorzej niż w Chicago. Jej przywódcy mogli działać bezkarnie dzięki powiązaniom ze światem polityki i służb specjalnych.

Złodzieje cieszyli się w przedwojennej Polsce swoistego rodzaju atencją, a największą sławą otoczony był oczywiście półświatek Warszawy. Wśród parających się złodziejskim fachem obowiązywała duża specjalizacja i ścisła hierarchia. Czym różnił się zatem potokarz od pajęczarza?

20 kwietnia 1943 roku w Krakowie miał miejsce nieudany zamach na życie Wyższego Dowódcy SS i Policji w Generalnym Gubernatorstwie SS-Obergruppenführera Friedricha Wilhelma Krügera. Akcję przeprowadzili członkowie Organizacji Specjalnych Akcji Bojowych („Osa-Kosa”).

20 kwietnia 1940 roku powstał Związek Odwetu (ZO), organizacja sabotażowo-dywersyjna wchodząca w skład Związku Walki Zbrojnej (ZWZ). Organizacja powstała na rozkaz pułkownika Stefana Roweckiego ps. „Grot”. Dowódcą jednostki został podporucznik Franciszek Witaszek ps. „Warta”. Rozkaz ten miał na celu ujęcie walki bieżącej w jedną formę organizacyjną na wszystkich szczeblach dowodzenia, podporządkowaną jednemu ośrodkowi dyspozycyjnemu. Związek Odwetu mimo, że był częścią ZWZ został z wyodrębniony by zapewnić bezpieczeństwo całej organizacji ZWZ. Po powstaniu Armii Krajowej, Związek Odwetu wszedł w skład Kedywu.

Przed I wojną światową było w Warszawie wiele przedziwnych miejsc. Niektóre z nich wprawiłyby przypadkowego odwiedzającego w istnie osłupienie. W jednym z takich lokali mieścił się na przykład pokój pełen manekinów przyozdobionych dzwoneczkami. Było to nic innego jak szkoła doliniarzy, w której uczono się do trudnego fachu wyciągania z dolin (czyli z kieszeni) wszystkiego, co cenne.

W 2020 roku przypada 77. rocznica Powstania w Getcie Warszawskim. Wydarzenia wiosny 19 kwietnia 1943 roku naznaczyły Warszawę w sposób szczególny. Powstanie – pierwsze spośród kilku w gettach na terenie Polski – było też pierwszym w okupowanej Europie. Po jego stłumieniu Niemcy zniszczyli doszczętnie cały teren getta – żeby rok później, po powstaniu 1944, dokończyć wyburzanie całej Warszawy. Walki toczyły się w centrum stolicy, jednocześnie będąc jednak „poza nią”, w dzielnicy zamkniętej, oddzielonej od części aryjskiej, która obserwowała tragedię za murami.

Stołpce były miasteczkiem powiatowym nad rzeką Niemen w województwie nowogrodzkim, położonym ok 15 km od ówczesnej granicy polsko-sowieckiej, przez które biegła strategiczna linia kolejowa Berlin-Warszawa-Mińsk-Moskwa. Po 1921 roku Stołpce były ostatnią stacją na terenie Polski. W latach dwudziestych i trzydziestych ubiegłego wieku, kiedy tereny te znajdowały się pod polską administracją, mieściło się tu dowództwo pułku Korpusu Ochrony Pogranicza „Stołpce”, stacjonował 9 szwadron kawalerii KOP oraz działała placówka wywiadowcza KOP nr 5.