Aktualności - Historia i Tradycja

Powstanie styczniowe 1863 roku było zrywem narodowowyzwoleńczym różniącym się zasadniczo od poprzedzających je insurekcji kościuszkowskiej i powstania listopadowego. Jak zgodnie przyznają historycy, nie miało szans na zwycięstwo, a ponadto po raz pierwszy powstańcy nie zdołali opanować na dłuższy czas najmniejszego nawet terytorium, na którym mogłyby istnieć oficjalnie władze powstańcze. Od momentu wybuchu powstania (22 I 1863) aż po jego kres (połowa 1864), Rząd Narodowy oraz jego administracja działały w nieustannej konspiracji.

W budynku Komendy Wojewódzkiej Policji w Białymstoku odsłonięta została tablica upamiętniającą funkcjonariuszy Policji Państwowej województwa białostockiego zamordowanych przez NKWD wiosną 1940 roku. Odsłonięcie tablicy ściśle związane jest z 80. rocznicą mordu katyńskiego. W uroczystości uczestniczył Komendant Wojewódzki Policji w Białymstoku nadinspektor Robert Szewc wraz z Zastępcami.

Powstanie listopadowe zostało zapoczątkowane w nocy z 29 na 30 listopada 1830 roku. Noc ta obfitowała w momenty dramatyczne i niewiele brakowało, by zakoń¬czyła się natychmiastową katastrofą. Wprawdzie kilkunastu spiskowców wtargnęło zgodnie z planem do Belwederu, ale nie udało im się dosięgnąć wielkiego księcia Konstantego, który się ukrył. Podchorążowie, inicjatorzy buntu, nie zdołali też zaskoczyć jazdy rosyjskiej, a zmuszeni do walki z przeważającymi siłami, z trudem przebili się do centrum Warszawy. Zostawili za sobą trupy polskich generałów, którzy odmówili przyłączenia się do walki. Podchorążych wspomógł i ocalił dopiero lud Warszawy. Po zdobyciu Arsenału stał się siłą zbrojną, która uratowała powstanie.

Choć wielu Czytelników będzie tym z pewnością zaskoczonych, historyczne opisy Straży Marszałkowskiej pozwalają z całą odpowiedzialnością nazwać ją - w dzisiejszym rozumieniu tego słowa - najstarszą państwową organizacją policyjną.

Jedną z podstawowych zasad konspiracji było budowanie struktur na sprawdzonych, godnych zaufania ludziach. Oczywiście wśród członków podziemia także zdarzały się jednostki z, oględnie mówiąc, zbyt długim językiem. O wiele gorsza w skutkach była jednakże działalność konfidentów oraz agentów gestapo, którzy wniknęli lub wywodzili się z organizacji. Jednym z najjaskrawszych przykładów niemieckiego szpiega w szeregach AK był oficer Zgrupowań Partyzanckich AK „Ponury”, ppor. Jerzy Wojnowski „Motor”.

- Mama miała piękne warkocze – siostra Anna Teresa pokazuje zdjęcia, na których młoda dziewczyna z dorodnymi jasnymi puklami zerka w stronę obiektywu aparatu. – Wstępując do policji, musiała je obciąć. Przez kilka lat nie mogła również wyjść za mąż.

W nocy z 7 na 8 listopada 1941 roku w Czatolinie koło Łyszkowic zrzuceni zostali dwaj cichociemni: por. Jan Piwnik „Ponury” i kpt. Niemir Bidziński „Karol Ziege” oraz kurier cywilny ppor. Napoleon Segieda (w niektórych materiałach występuję jako Segiera) „Wera”. Operacja lotnicza, w ramach której znaleźli się na terytorium okupowanej Polski nosiła kryptonim „Ruction” (awantura, granda) i była drugą akcją przerzutową cichociemnych do kraju.

Pieniądze fałszowano od początku ich istnienia. I od wieków też próbowano zabezpieczać się przed ich fałszowaniem. Środki płatnicze wyposażane są w coraz bardziej skomplikowane systemy znaków zabezpieczających, które wcześniej czy później udaje się pokonać fałszerzom. Zmienia się tylko technika.

Cichociemny płk Jan Piwnik „Ponury” znalazł się wśród postaci utrwalonych w cyklu broszur pn. „Bohaterowie Niepodległej”. Seria wydawana przez Instytut Pamięci Narodowej poświęcona jest osobom, które uczestniczyły w zmaganiach o niepodległość Rzeczypospolitej w różnych okresach jej najnowszej historii: w latach 1914–1918, podczas walk o granice Polski odrodzonej 1918–1921, w czasie II wojny światowej, w okresie powojennej konspiracji oraz w dobie „Solidarności”.

Gdy się na nią patrzy, trudno uwierzyć, że stanowiła element identyfikujący średniowiecznego stróża prawa i porządku. Nie wiemy, jak reagowali na nią ówcześni przestępcy, ale jedno jest pewne – dziś już nikt na jej widok nie ucieka. Wprost przeciwnie – staje zachwycony. To najstarsza odznaka służb policyjnych w Polsce. Można ją obejrzeć tylko w Pałacu Królewskim we Wrocławiu.